English
Khi năng suất tăng nhanh hơn tốc độ hiểu biết
Việc ứng dụng AI trong công việc mang lại hiệu quả đáng kể, nhưng nếu sử dụng một cách thiếu kiểm soát, nó có thể khiến năng lực chuyên môn của con người giảm sút. Hiện tượng này được gọi là “deskilling” – sự cùn đi của kỹ năng, mất dần sự sắc bén và khả năng xử lý cốt lõi khi quá phụ thuộc vào công cụ hỗ trợ.
Trong lĩnh vực tài chính
Đã có trường hợp chuyên viên phân tích sử dụng AI để tổng hợp báo cáo mà không hiểu sâu các chi tiết kỹ thuật.
Khi được yêu cầu giải thích phương pháp và số liệu, người này không thể trả lời chính xác vì chỉ dựa vào kết quả tóm tắt của AI.
Sai lệch trong các chỉ số tài chính khiến toàn bộ báo cáo trở nên vô nghĩa, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng về đánh giá năng lực
Trong học thuật
Một số nghiên cứu tại MIT cho thấy khi sinh viên dùng AI (như ChatGPT) để viết bài, hoạt động thần kinh trong não giảm rõ rệt – não ở trạng thái “đứng yên”.
Những người này thường không nhớ được nội dung mình đã viết, trong khi nhóm chỉ sử dụng công cụ tìm kiếm hoặc tự viết lại có khả năng ghi nhớ và kết nối ý tưởng tốt hơn.
Trong ngành y
Nghiên cứu đăng trên Lancet Gastroenterology and Hepatology cũng ghi nhận sự suy giảm năng lực chẩn đoán ở các bác sĩ khi quá quen với AI hỗ trợ.
Khi không có AI, hiệu suất làm việc của họ giảm đáng kể.
Tư duy vẫn là nền tảng
Tất cả cho thấy: AI không làm con người kém đi – chính việc sử dụng AI mà không hiểu rõ chuyên môn mới gây hại.
Hiểu sâu về lĩnh vực của mình vẫn là điều kiện tiên quyết.
AI chỉ nên được xem như công cụ hỗ trợ, chứ không thể thay thế nền tảng tri thức và tư duy độc lập của người dùng.
Công nghệ giúp tăng tốc, nhưng tri thức mới giúp con người đi đúng hướng
